Szafranka czerwona (Crocothemis erythraea) to piękna ważka z rodziny ważkowatych. Samiec jest w całości ubarwiony na jaskrawy kolor czerwony, łącznie z oczami. Samica jest żółtobrązowa. Odwłok jest lekko spłaszczony, szeroki. U nasady skrzydeł znajduje się żółtawa plama. Samica ma odstające pokładełko. Ważka ta jest nieco podobna do szablaków, ale łatwo ją odróżnić od tamtych gatunków po odwłoku i oczach samca.
Zamieszkuje Europę (głównie rejon Morza Śródziemnego, gdzie jest pospolita), Afrykę oraz Azję. W Polsce nie występuje na północy kraju i występuje nierównomiernie nad wodami stojącymi, starorzeczami, gliniankami itp.
Tryb życia i zachowanie
Jest ciepłolubna. Jest to ważka migrująca z obszarów położonych na południu Europy.
Pożywienie
To drapieżnik zarówno w postaci larwalnej, jak i dorosłej.
Rozmnażanie
W rejonie śródziemnomorskim pojawiają się dwa pokolenia w ciągu roku (medianauka.pl).
Trudno o bardziej rozpoznawalny gatunek grzyba niejadalnego niż Amanita muscaria, czyli muchomor czerwony. Za sprawą charakterystycznego wyglądu zna go każde dziecko w tej części świata. Niewiele osób jednak wie, dlaczego ten grzyb jest uznawany za niejadalny, oraz jakie może mieć on zastosowania.
Dorosły muchomor czerwony ma około 20 cm wysokości trzonka i tyle samo średnicy kapelusza. Kapelusz u młodych okazów ma kształt kuli, potem stopniowo się spłaszcza, aż do wgłębionej formy przypominającej nieco półmisek. Blaszki są bladożółte, wpadające w biel. Cechują się gęstym rozmieszczeniem i są wolne, tzn. nie są przymocowane do trzonka.
Młode osobniki mają kapelusze pokryte białą osłoną. W miarę rozwoju grzyba zanika ona, pozostawiając charakterystyczne białe kropki na czerwonym kapeluszu. Grzyb ma biały trzon i również biały miąższ, który wydaje słaby zapach.
Muchomor czerwony jest bardzo powszechny na całym świecie, praktycznie w całej strefie klimatu umiarkowanego, chociaż występuje także w cieplejszych rejonach świata takich jak basen Morza Śródziemnego czy Ameryka Środkowa. Jest to typowy gatunek dla lasów Europy Środkowej, również bardzo często występujący w Polsce. Rośnie w okresie między sierpniem a listopadem, najczęściej w lasach iglastych, ale występuje także w lasach liściastych.
Muchomor czerwony – zatrucia
Muchomor czerwony figuruje we wszystkich atlasach grzybów jako gatunek trujący. Zawiera on bowiem toksyczne substancje takie jak muskaryna, kwas ibotenowy i muscymol. Główne objawy zatrucia to duszności, wymioty oraz biegunka, a także halucynacje. Podejrzewa się, że odpowiada za nie w największym stopniu kwas ibotenowy. Halucynacje obejmują poważne zaburzenia poczucia czasu i przestrzeni, które powodują poczucie ogólnej dezorientacji. Efekty te mogą ustąpić już po dwóch godzinach, po których przychodzi niemożliwa do powstrzymania senność. Nie zdarza się, by jakiekolwiek zmiany stanu świadomości utrzymywały się przez dłużej niż 24 godziny. Młode osobniki zawierają zazwyczaj więcej substancji od starszych, ale stężenia wahają się na tyle, że niezwykle trudno jest oszacować, jakie dawki trucizn mogą znajdować się w poszczególnych grzybach.
Zatrucia muchomorem czerwonym zdarzają się niezwykle rzadko ze względu na charakterystyczny i powszechnie znany wygląd grzyba. Najczęściej zdarzają się wśród małych dzieci oraz młodych dorosłych eksperymentujących z substancjami psychoaktywnymi, którzy świadomie spożywają te grzyby. Śmiertelne zatrucia są bardzo rzadkie, muchomor czerwony nie powoduje także długotrwałych uszkodzeń narządów wewnętrznych. Niebezpieczeństwo wiąże się w większym stopniu z wypadkami, do jakich dojść może, gdy zatruty jest w stanie odurzenia. Większość relacji o śmierci w wyniku spożycia muchomora czerwonego dotyczy w rzeczywistości muchomora plamistego, który różni się nieznacznie wyglądem (brązowy kapelusz zamiast czerwonego), lecz ma o wiele wyższe stężenie toksycznych substancji.
Ciekawostki o muchomorze czerwonym
Nazwa „muchomor” wzięła się z tego, że niegdyś używano tego grzyba jako środka na muchy. Muchy padały bowiem po kontakcie z muchomorem. Co ciekawe, grzyb ich nie zabija, lecz paraliżuje na nawet kilka dni.
Psychoaktywne efekty działania muchomora czerwonego znane są od starożytności. Wiadomo, że szamani na Syberii używali tego grzyba, by wprowadzać się w mistyczny trans, podczas którego kontaktowali się z duszami zmarłych i przepowiadali przyszłość. Ponieważ muchomor czerwony powoduje silne dolegliwości pokarmowe, szamani, zamiast jeść świeże grzyby, wypijali mocz tych, którzy zażywali je wcześniej. Większa część toksyn zawartych w muchomorze nie jest bowiem metabolizowana, lecz organizm wydala je tą właśnie drogą.
Chociaż w internecie znajdziemy wiele przepisów na temat przygotowania muchomora, by można było się nim odurzyć, należy stanowczo odradzić tego rodzaju eksperymenty. Dawka substancji psychoaktywnych jest praktycznie niemożliwa do przewidzenia, w skrajnym przypadku może zatem dojść do ciężkiego zatrucia lub tak silnego odurzenia, że osoba pod wpływem muchomora całkowicie straci kontakt z rzeczywistością.
Jeżeli jesteśmy jednak ciekawi efektów działania tego grzyba, możemy zawsze sięgnąć po literaturę. Amerykański pisarz Thomas Pynchon w swojej głośnej powieści „Tęcza grawitacji” zawarł bowiem sugestywny opis „haju” po paleniu wysuszonego muchomora czerwonego dodanego do papierosa (źródło:medonet.pl).
Fly agaric or fly amanita
Amanita muscaria, commonly known as the fly agaric or fly amanita, is a basidiomycete of the genus Amanita. It is also a muscimol mushroom. Native throughout the temperate and boreal regions of the Northern Hemisphere, Amanita muscaria has been unintentionally introduced to many countries in the Southern Hemisphere, generally as a symbiont with pine and birch plantations, and is now a true cosmopolitan species. It associates with various deciduous and coniferous trees.
Arguably the most iconic toadstool species, the fly agaric is a large white-gilled, white-spotted, usually red mushroom, and is one of the most recognizable and widely encountered in popular culture, including in video games—e.g., the extensive use of a recognizable Amanita muscaria in the Mario franchise and its Super Mushroom power up—and television—e.g., the houses in The Smurfs franchise.
Despite its easily distinguishable features, Amanita muscaria is a fungus with several known variations, or subspecies. These subspecies are slightly different, some having yellow or white caps, but they are all usually called fly agarics, and they are most of the time recognizable by their notable white spots. Recent DNA fungi research, however, has shown that some of these variations are not the same species at all, such as the peach-colored fly agaric (Amanita persicina) for example, but the common name ‚fly agaric’ clings on…en.wikipedia.org
W tym roku w naszym lesie obrodziły okratki. Robi się od nich czerwono. Gdzie nie spojrzysz tylko one. Jakby zwiastowały nadejście czegoś nowego… A może innego. Strach pomyśleć czego…
Kingfisher.page 