Czy można wrócić z miejsca, z którego nikt nie wraca? Historie o ludziach, którzy „obudzili się” w kostnicy, od lat budzą fascynację i grozę. W polskiej prasie co kilka lat pojawia się opowieść o kimś, kto – już uznany za zmarłego – poruszył się, odetchnął, otworzył oczy. Czy to cud? Błąd? A może tajemniczy mechanizm ciała i duszy, którego jeszcze nie rozumiemy?
👁️ Gdy ciało jeszcze pamięta
W 2014 roku cała Polska mówiła o Janinie Kołkiewicz z Ostrowa Lubelskiego. 91-letnia kobieta została uznana za zmarłą przez lekarkę, przewieziona do chłodni w zakładzie pogrzebowym, a kilka godzin później… poruszyła workiem. Pracownik kostnicy uciekł z krzykiem. Pani Janina żyła jeszcze kilka dni.
Ten przypadek — powtarzany do dziś przez portale Medonet, Interia, WP Kobieta — jest nie tylko medyczną ciekawostką. To przypomnienie, że życie bywa bardziej uparte, niż nam się wydaje.
🌡️ Głęboki chłód, który oszukuje śmierć
Lekarze mówią: „Nikt nie jest martwy, dopóki nie jest ciepły i martwy.” To stara zasada ratowników. W stanach głębokiej hipotermii ciało potrafi tak bardzo zwolnić wszystkie funkcje, że tętno i oddech stają się niemal niewykrywalne. Wystarczy iskra — powiew ciepła, dotyk, zmiana pozycji — by serce znowu zadrżało.
To właśnie dlatego w wielu krajach, również w Polsce, obowiązuje dziś zasada ostrożności: zanim stwierdzisz zgon u osoby wychłodzonej, musisz ją ogrzać.
Nazwa pochodzi od biblijnego Łazarza. W medycynie oznacza coś bardzo konkretnego: autoresuscytację, czyli spontaniczny powrót krążenia kilka minut po zaprzestaniu reanimacji. Rzadkie zjawisko, ale udokumentowane — w tym także w Polsce.
Zdarza się, że po intensywnych masażach klatki piersiowej i podaniu leków krążenie wraca samo, gdy ciśnienie w płucach opada. Dla świadków wygląda to jak cud. Dla lekarzy – zagadka fizjologii.
🧠 Odruch Łazarza – ruch po śmierci mózgu
Nie każdy „ruch zmarłego” oznacza życie. Istnieje zjawisko zwane odruchem Łazarza — mięśnie kończyn mogą reagować na bodźce elektryczne lub dotyk nawet po śmierci mózgu. To efekt zachowanej aktywności rdzeniowej.
Dla rodziny bywa to doświadczenie traumatyczne. Dla nauki – przypomnienie, jak złożony jest proces umierania.
⚖️ Gdzie kończy się medycyna, a zaczyna tajemnica?
„Śmierć” nie jest jednym momentem. To proces. Ciało umiera etapami: najpierw ustaje oddech, potem krążenie, a dopiero po pewnym czasie obumiera mózg. W tej cienkiej przestrzeni między jednym a drugim pojawiają się właśnie historie, które wymykają się rozumowi.
Czy dusza czeka, aż ciało się upewni, że już naprawdę nadszedł jej czas? Czy świadomość potrafi zawisnąć na granicy, by wrócić w ostatnim momencie?
🔥 Z życia do życia
91-letnia Janina z Ostrowa, 84-latka z Radomia, 82-letnia Amerykanka z Nowego Jorku, 40-latek z Indii — cztery różne osoby, ten sam motyw: życie, które się nie poddaje.
Każdy z tych przypadków to przypomnienie, że śmierć nie jest absolutna. Czasem tylko zapomina zabrać kogoś na dobre.
🕯️ Medycyna kontra cud
Współczesne wyjaśnienia nie odbierają tym historiom magii. Przeciwnie – pokazują, jak niewiele jeszcze wiemy o samym sobie. Ciało bywa jak las po pożarze: wystarczy jedna ukryta iskra, by znów zakwitło życie.
💬 Mity i fakty
Mit
Fakt
„Zmartwychwstanie w kostnicy to cud”
Zazwyczaj wynik błędnego stwierdzenia zgonu, hipotermii lub syndromu Łazarza.
„Zmarli się ruszają”
To odruchy mięśniowe po śmierci mózgu – tzw. odruch Łazarza.
„To zdarza się tylko w filmach”
W Polsce i na świecie udokumentowano kilkanaście rzeczywistych przypadków.
📜 Wnioski dla ludzi z tej strony lustra
Śmierć to nie punkt – to droga. Być może każdy z nas, choć raz w życiu, przekroczy granicę i wróci z niej z nowym zrozumieniem, że życie to nie tylko oddech, ale i wola istnienia.
I może właśnie dlatego tak nas fascynują ci, którzy „przebudzili się w kostnicy”. Bo przypominają, że w człowieku zawsze zostaje iskra – nawet wtedy, gdy świat już ją zgasił.
🪶 Źródła:
Medonet.pl (2023–2025) – „Dlaczego ludzie budzą się po śmierci?”, „Syndrom Łazarza: co wiemy o tym zjawisku”.
Interia.pl, Gazeta.pl, WP Kobieta – przypadki z USA, Indii i Polski.
CowZdrowiu.pl (2025) – opracowanie o autoresuscytacji.
Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych (tekst jedn. 2024).
🌀 FAQ
Czy w Polsce nadal zdarzają się przypadki błędnego stwierdzenia zgonu? Rzadko, ale tak. Najczęściej u osób starszych, wychłodzonych lub po reanimacji. Procedury są dziś dużo bardziej ostrożne niż kilkanaście lat temu.
Czy to możliwe, że świadomość „wraca” po śmierci klinicznej? Relacje z doświadczeń NDE (Near Death Experience) sugerują, że świadomość może trwać mimo braku oznak życia. Naukowcy badają to zjawisko m.in. w ramach projektu AWARE II (2023).
Projekt AWARE II (AWAreness during REsuscitation – II) to wieloośrodkowe badanie naukowe, którego wyniki opublikowano w 2023 roku. Badanie skupiało się na zjawisku świadomości u pacjentów, którzy przeżyli zatrzymanie krążenia.
Główne cele i metodologie:
Wieloośrodkowa obserwacja: Badanie prowadzono w 25 szpitalach w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii w latach 2017–2020. Objęło ono 567 pacjentów z zatrzymaniem akcji serca w warunkach szpitalnych.
Monitorowanie mózgu: U 85 pacjentów w trakcie resuscytacji monitorowano aktywność mózgu za pomocą elektroencefalografii (EEG) oraz natlenienie mózgu.
Testy świadomości: W czasie akcji resuscytacyjnej używano niezależnych testów audiowizualnych, w tym ukrytych obrazów, aby sprawdzić, czy pacjenci są w stanie je zarejestrować, a następnie odtworzyć.
Wywiady z pacjentami: Wszyscy pacjenci, którzy przeżyli, przeszli szczegółowe wywiady, aby zbadać ich doświadczenia i wspomnienia z okresu reanimacji.
Kluczowe wyniki:
Wspomnienia z okresu zatrzymania krążenia: Spośród 28 pacjentów, którzy przeszli wywiady, 11 (39,3%) zgłosiło doświadczenia lub wspomnienia sugerujące świadomość podczas zatrzymania krążenia.
Kategorie doświadczeń: Doświadczenia te zostały podzielone na cztery kategorie:
Wyczuwalna świadomość podczas resuscytacji (tzw. CPR-induced consciousness).
Świadomość w okresie po resuscytacji.
Doświadczenia przypominające sny.
Transcendentalne „przeżyte doświadczenie śmierci” (Recalled Experience of Death – RED).
Aktywność mózgu: U niektórych pacjentów wykryto aktywność EEG „zgodną ze świadomością” w trakcie reanimacji, mimo braku pulsu i oddechu.Brak wspomnień testowych: Chociaż niektórzy pacjenci zgłaszali wspomnienia, żaden z nich nie przypomniał sobie obrazów testowych.
Wnioski i znaczenie:
Badacze wskazują, że świadomość i poznanie mogą występować u pacjentów nawet wtedy, gdy klinicznie nie jest to możliwe do wykrycia.
Autorzy podkreślają potrzebę dalszych badań w celu dokładniejszego zdefiniowania biomarkerów świadomości klinicznej oraz monitorowania długoterminowych efektówpsychologicznych u osób po resuscytacji.
Czy można „obudzić się” po kilku godzinach w kostnicy? Takie przypadki są ekstremalnie rzadkie, ale udokumentowane. Zazwyczaj chodzi o błędne rozpoznanie zgonu lub hipotermię.
„Śmierć jest tylko innym rodzajem przebudzenia.” — anonimowy nekrolog, Londyn 1890
🔔 Obserwuj Kingfisher.page Odkrywaj granice między światem materii i świadomości. Artykuły o duchowości, nauce, śnie, synchroniczności i naturze człowieka. 💌 Przeczytaj darmowt eBook:
Opowieści o duchach, demonach i nadprzyrodzonych istotach, które nadają temu świętu wyjątkowy klimat tajemnicy i grozy.
Halloween, święto pełne magii i tajemnic, to doskonały moment na zgłębianie dawnych opowieści i legend o duchach, demonach oraz innych nadprzyrodzonych istotach. W różnych zakątkach świata istnieją mity i wierzenia, które przyczyniają się do obecnego wizerunku Halloween, budując atmosferę grozy i niepokoju. Przyjrzyjmy się, jak różne kultury podchodzą do tematyki życia po śmierci, dusz i sił nadprzyrodzonych, tworząc fascynującą mozaikę opowieści grozy.
1. Samhain – celtyckie korzenie Halloween
Obchody Halloween mają swoje korzenie w starożytnym celtyckim święcie Samhain, obchodzonym 31 października. Celtowie wierzyli, że w noc Samhain granica między światem żywych a światem umarłych zaciera się, pozwalając duchom na powrót do świata śmiertelników. W tę noc rozpalano ogniska i zakładano maski, by odstraszyć złe duchy i zapewnić sobie ochronę przed złymi mocami. Święto to dało początek dzisiejszemu Halloween, wprowadzając wiele symboli związanych z duchami i maskami.
2. Japońska opowieść o duchu Yūrei
Japonia jest pełna opowieści o duchach znanych jako Yūrei – duchach zmarłych, które powracają do świata żywych, aby dokonać zemsty lub zaspokoić swoje niezrealizowane pragnienia. Yūrei są przedstawiane jako postacie w białych szatach, z długimi, opadającymi włosami i wyrazem smutku lub gniewu. Najbardziej znaną opowieścią jest historia Oiwy, kobiety zdradzonej i zamordowanej przez męża, która powraca jako duch, aby prześladować swojego zabójcę. Ta opowieść do dziś inspiruje literaturę grozy oraz kino, tworząc atmosferę pełną lęku i niespełnionej zemsty.
3. Opowieści o dżinach z Bliskiego Wschodu
Na Bliskim Wschodzie opowieści o nadprzyrodzonych istotach, takich jak dżiny, od wieków fascynują i przerażają ludzi. Dżiny, podobnie jak duchy, mogą być dobre lub złe, a ich obecność budzi niepokój i ciekawość. Według legend dżiny to istoty z ognia, które potrafią przybierać różne formy i wpływać na życie ludzi. Jedna z najpopularniejszych opowieści mówi o złym dżinie, który spełnia życzenia, ale zawsze kosztem osoby, która go przywołała. Te mityczne postacie nadają Halloween tajemniczego, egzotycznego charakteru.
4. Mroczne wierzenia Słowian o demonach i duchach
W kulturze słowiańskiej istnieje wiele opowieści o demonach i duchach, takich jak strzygi, rusałki czy upiór. Strzygi, duchy zmarłych, które wracają na ziemię, aby żywić się energią żywych, były uważane za szczególnie groźne. Z kolei rusałki, będące duchami młodych kobiet, które zginęły tragicznie, żyją w lasach i jeziorach, zwodząc nieostrożnych wędrowców. Te opowieści wnoszą do Halloween atmosferę mroku i niepewności, budując wyobrażenia o tym, co czyha w głębi lasów i przyrody.
5. Meksykańskie Día de los Muertos – Święto Zmarłych
Día de los Muertos, czyli Święto Zmarłych, obchodzone jest w Meksyku i różni się od Halloween atmosferą radości i świętowania. Meksykanie wierzą, że w tym czasie zmarli mogą odwiedzić swoich bliskich, dlatego tworzą ołtarze pełne kwiatów, kolorowych czaszek, jedzenia i świec. Choć Día de los Muertos ma inny charakter niż Halloween, to podobnie jak celtycki Samhain, podkreśla związek żywych i umarłych, przypominając, że śmierć jest częścią życia.
6. Czarownice i sabaty – europejskie legendy o mrocznych rytuałach
Opowieści o czarownicach, ich sabatach i paktach z siłami ciemności to klasyka europejskich legend. W wielu kulturach czarownice były uważane za osoby posiadające nadprzyrodzone moce, które mogły szkodzić innym lub wpływać na ich los. Najbardziej znane są legendy o nocnych spotkaniach czarownic na odludziu, przy ogniskach, gdzie odbywały tajemnicze rytuały. Te opowieści dodają Halloween mrocznego charakteru, a maski i kostiumy czarownic do dziś są popularnym symbolem tego święta.
7. Polska legenda o Borucie – diable z Łęczycy
Na polskiej ziemi także nie brakuje legend o duchach i demonach. Jedną z najsłynniejszych jest legenda o diable Borucie z zamku w Łęczycy. Boruta, diabeł przebrany za szlachcica, według podań miał strzec skarbów i zwodzić ludzi, którzy próbowali odkryć jego sekrety. Ta postać jest wyjątkowo silnie zakorzeniona w polskim folklorze i do dziś przyciąga miłośników grozy i tajemniczych opowieści, nadając polski akcent Halloween.
Najczęściej zadawane pytania:
1. Jakie są najciekawsze legendy związane z Halloween? Najciekawsze legendy to te, które opowiadają o duchach, demonach i nadprzyrodzonych istotach, takich jak celtycki Samhain, japońskie Yūrei, bliskowschodnie dżiny oraz słowiańskie strzygi i rusałki. Każda z tych opowieści buduje unikalną atmosferę Halloween i nadaje mu wielokulturowy charakter.
2. Dlaczego Halloween wiąże się z opowieściami o duchach? Halloween wywodzi się z celtyckiego święta Samhain, kiedy to według wierzeń granica między światem żywych i umarłych była najcieńsza. Stąd pochodzi tradycja opowieści o duchach i zjawach, które w ten dzień mają swobodę powrotu na ziemię.
3. Które legendy są najbardziej popularne w Polsce? W Polsce szczególnie popularne są legendy o strzygach, rusałkach i diabłach, takich jak Boruta z Łęczycy. Te postacie są częścią rodzimego folkloru i mają silne powiązania z naturą, co doskonale pasuje do jesiennego klimatu Halloween.
Kingfisher.page 