Świadomość

Upał wisi nade mną jak kat. Od rana duszno. „Powietrze lepkie i miękkie. Wilgoć osiada na twarzy”. Słońce przebija się przez igły świerku nad parapetem. Wszystko jest takie nierealne. Może to się nie dzieje naprawdę.

Czasem wydaje mi się jakbym stamtąd nie wróciła. Jestem w udawanej rzeczywistości. Symulowanej przez mój w kółko zmęczony umysł. Nie mogę już wstawać tak wcześnie jak w mieście. Bagna wywołują lenistwo i ociężałość. Odpuszczam sobie i śpię dłużej. Ale to nie pomaga. Zmęczenie dalej przybiera na wadze i nie pozwala pracować na takich obrotach jak przed wyjazdem. Godzę się z tym. Nie protestuję. Przeczekam. Daję sobie odpocząć.

Zmuszam się do spacerów. Wyciągam ze sobą P. Jest za gorąco. Za sucho. Robaki różnej maści gryzą jak opętane. Marzę o burzy, która nie nadchodzi. Trawię szybciej i chudnę. Zajadam się sałatą lodową.

Ptaki powylatywały już z gniazd. Jest ciszej. Nawet bardzo. Można tworzyć na potęgę i to się udaje. Nie opuszcza mnie uczucie inności. Takie nienazwane nowe wrażenie. Wszystko dzieje się poza mną ale jednak ja wyznaczam temu kierunek. Ster idzie naprzód wytyczany instynktowną siłą, która tkwi we mnie od zawsze. Ale jednak inaczej. Wszystko jest inaczej. Może zaraz mi przejdzie.

Świadomość jakby nie nadąża za czynem, czynnością za pracą. Za myślą. Świadomość leni się i przewraca na drugi bok. Świadomość odpuszcza. Zwalnia. Nie przetwarza. Jakby nie poddawała się swojej funkcji a jedynie odbębnia swoją pracę tylko do osiemnastej. Do ostatniego klienta. Później gasi światło i zamyka drzwi percepcji. „Przyjdź pan w piątek”.

Muchołówki szczebioczą za oknem. Wstały później. Może to miejsce ma jakieś opóźnienia. A może wszystkim udziela się się to zielone lenistwo i nie ma co się kopać z koniem, kiedy ciało zwyczajnie odmawia rutyny. Może czas zacząć coś zupełnie nowego…

Czym jest świadomość?

Świadomość jest jednym z najbardziej złożonych i trudnych do zdefiniowania zjawisk zarówno z perspektywy naukowej, jak i psychologicznej. W obu tych dziedzinach istnieją różne podejścia do jej zrozumienia i wyjaśnienia.

Punkt widzenia naukowego

1. Neurobiologia:

Świadomość jest często badana jako funkcja mózgu. Badacze starają się zrozumieć, jakie struktury i procesy neuronalne są zaangażowane w tworzenie świadomych doświadczeń.
Teorie takie jak zintegrowana teoria informacji (Integrated Information Theory, IIT) sugerują, że świadomość wynika z określonego sposobu przetwarzania informacji przez mózg.
Inne podejścia, jak teoria globalnej przestrzeni roboczej (Global Workspace Theory), proponują, że świadomość pojawia się, gdy informacje są przetwarzane przez szeroką sieć neuronów i stają się dostępne dla różnych procesów poznawczych.

2. Kognitywistyka:

Badania nad świadomością obejmują również modele komputerowe i symulacje, które mają na celu odtworzenie świadomego przetwarzania informacji.
Istnieją hipotezy, że świadomość może być rozumiana jako wynik specyficznego rodzaju przetwarzania danych przez systemy o wystarczającej złożoności.

Punkt widzenia psychologicznego

1. Psychologia poznawcza:

Świadomość jest badana jako zdolność do introspekcji i refleksji nad własnymi myślami i uczuciami.
Eksperymenty w tej dziedzinie często koncentrują się na zrozumieniu, jak uwaga i percepcja wpływają na świadome doświadczenie.

2. Psychologia kliniczna:

Zrozumienie świadomości jest istotne w kontekście różnych zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia czy depresja, gdzie może występować zmienione postrzeganie rzeczywistości.
Terapie mogą skupiać się na zwiększaniu świadomości pacjenta odnośnie swoich myśli i uczuć (np. terapia poznawczo-behawioralna).

3. Psychologia fenomenologiczna:

Ten kierunek bada świadomość jako subiektywne doświadczenie jednostki.
Kluczowe jest tu zrozumienie, jak jednostki doświadczają swojego świata wewnętrznego i zewnętrznego, bez redukcji tych doświadczeń do procesów biologicznych czy kognitywnych.

Świadomość z perspektywy naukowej i psychologicznej to wieloaspektowe zjawisko, które obejmuje procesy neuronalne, kognitywne oraz subiektywne doświadczenia. W naukach przyrodniczych koncentruje się na mechanizmach mózgowych i przetwarzaniu informacji, podczas gdy w psychologii badania skupiają się na introspekcji, percepcji i subiektywnych doświadczeniach jednostki. Oba podejścia starają się zrozumieć, w jaki sposób złożone procesy mózgowe i psychiczne prowadzą do pojawienia się świadomego doświadczenia.