#artyści | Kingfisher.page

„Między światem żywych a światem zmarłych stoi Weles – opiekun snów, mowy, magii i pamięci. Nie był bogiem wojny. Był bogiem przejść.”
– z rekonstrukcji wierzeń słowiańskich

Choć w panteonie dawnych Słowian najczęściej mówi się o Perunie – gromowładnym bogu wojny i władzy, to Weles jest tym, który fascynuje, przyciąga i intryguje bardziej. Władca zaświatów, opiekun dusz, patron poetów, szamanów i tych, którzy przekraczają granice znanego.

Weles to cień pod drzewem życia, to cień pod gromem Peruna. Ale to także głos wewnętrznej wolności, który szeptał artystom i mędrcom przez wieki. Czy był słowiańskim odpowiednikiem Odyna – nordyckiego boga mądrości, śmierci i poezji? Wszystko na to wskazuje.

Weles – pan światów ukrytych

Imię Welesa łączy się ze słowem „włosy” (vlas, vlasy) i „wół” – co może symbolicznie odnosić się do jego zwierzęcego totemu i do dzikiej, nieujarzmionej siły przyrody. W ikonografii wyobrażano go często jako brodatego starca, pasterza, mędrca z laską lub czarodzieja, który znał język ludzi i duchów.

W mitologii Słowian Weles:

rządził zaświatami (Nawią),
opiekował się zmarłymi, duszami przodków,
miał dostęp do wiedzy tajemnej i zakazanej,
patronował muzyce, poezji, magii i transformacji.

„To on uczył ludzi szeptów, snów i zamieniania bólu w pieśń.”
– z „Księgi Welesa” (kontrowersyjnego, ale inspirującego tekstu pseudomitologicznego)

Dziewanna – bogini dzikiej przyrody i wolności

Konflikt z Perunem – burza nad światem

Jednym z kluczowych mitów słowiańskich jest wieczny konflikt między Perunem a Welesem. Perun – bóg nieba, porządku, piorunów – ściga Welesa, który zstępuje na ziemię i kradnie coś cennego: bydło, wiedzę, żonę Peruna, ogień, a czasem… dusze.

Ale może nie chodzi tu o kradzież. Może chodzi o przypomnienie, że życie to taniec światła i cienia. Gdy Perun uderza z góry, Weles odpowiada szeptem z podziemi.

„Perun rządzi mieczem. Weles – słowem.”
– anonimowy cytat z rekonstrukcji mitologii

W tej dualności nie ma zła. Jest cykl. Śmierć i odrodzenie. Dzień i noc. Wojownik i szaman.

Czy Weles był słowiańskim Odynem?

Porównanie Welesa do Odyna – boga nordyckiego – nie jest bezzasadne. Obaj:

podróżowali między światami,
byli mistrzami magii, zaklęć, run i poezji,
ofiarowali część siebie w imię wiedzy (Odyn – oko; Weles – być może życie jako wędrowiec),
prowadzili dusze zmarłych,
byli patronami artystów, proroków, wieszczów.

Odyn miał Yggdrasil, drzewo życia. Weles – Drzewo Kosmiczne, z którego pnia powstaje świat, a korzenie sięgają Nawii. Obaj byli ambiwalentni, przekraczali moralność, nie byli „bogami grzecznymi”. Byli bogami wiedzy i ryzyka.

Weles a magia – opiekun artystów i outsiderów

Weles uosabia to, co niewidzialne, ale realne:

sny, które zmieniają nasze życie,
natchnienie, które przychodzi nagle,
słowa, które uzdrawiają,
symbole, które wyłaniają się w rytuałach.

To Weles był patronem tzw. „szeptuch”, ludowych uzdrowicieli, świętych błaznów i wędrownych pieśniarzy. Jeśli Perun był królem, to Weles był mędrcem na wygnaniu. A jak wiadomo – na wygnaniu rodzi się wolność.

„Kto nie zstąpił w ciemność, nie pozna pełni światła.”
– mądrość szamańska, przypisywana ścieżce Welesa

Weles dzisiaj – duch oporu i inspiracji

Dziś Weles wraca – nie jako bóg do kultu, ale jako archetyp. Jako duch tych, którzy myślą inaczej, czują głębiej, żyją „pomiędzy”.

W czasach racjonalizmu i kontroli Weles przypomina, że:

intuicja jest mądrością,
przejścia i przemiany są święte,
słowo może leczyć,
ciemność nie jest zła – jest początkiem.

Weles – opiekun tych, którzy widzą więcej

Nie musimy wierzyć w Welesa, by poczuć, że coś w nas reaguje na jego opowieść. Bo Weles to nie tylko bóg. To stan istnienia, w którym:

słuchamy szeptu świata,
przekraczamy granice znanego,
stajemy się mostem między realnym a symbolicznym.

„Weles nie mieszka w świątyni. Mieszka w Tobie – gdy piszesz, śnisz, tańczysz albo milczysz z głębią.”
– współczesna interpretacja słowiańskiej duchowości